آزمایش ویروس اپشتین–بار (EBV)
Epstein-Barr Virus (EBV)
منظور از EBV ویروسی است که به خانواده تبخال‌ها ربط دارد. در واقع اگر بخواهیم کمی نام آن را ساده‌تر کنیم، باید بگوییم نام این ویروس، ویروس تبخال انسانی 4 (HHV4) است و اگر بخواهیم کمی سخت‌تر آن را معرفی کنیم باید گفت نام آن اپشتین بار است. این ویروس از شایع‌ترین ویروس‌های انسانی است و اکثر افراد در دوره‌ای از زندگی خود به EBV مبتلا می‌شوند. این ویروس از طریق مایعات عفونی بدن، انتقال خون و پیوند اعضا بین انسان‌ها انتقال می‌یابد.
در صورت رخ دادن عفونت، ویروس پنهان می شود ولی می تواند دوباره فعال گردد. عفونت EBV می تواند منونوکلئوز عفونی ایجاد کند. منونوکلئوز بیشتر در کودکان و جوانان به وجود می آید. علائم بالینی آن تب، گلودرد، اسپلنومگالی، خستگی حاد و لنفادنوپاتی می باشد.
چرا و چه زمانی تست EBV ویروس Epstein Bar تجویز می شود؟
در صورت مشاهده هرگونه علائم و نشانه های مونونوکلئوز، پزشک ممکن است آزمایش را تجویز کند. علائم معمولاً ۱ تا ۴ هفته طول می کشد و می تواند ۳ تا ۴ ماه ادامه یابد.
علائم عبارتند از:
- گلو درد
- تب
- خستگی
- سردرد
- سرگیجه
- بزرگ شدن طحال
- تورم غدد لنفاوی
- بثورات پوستی
- گرفتگی گردن
- در برخی موارد تورم کبد و طحال
مونونوکلئوز در نوجوانان و جوانان بین ۱۵ تا ۲۵ سال شایع‌تر است. قبل از تجویز این آزمایش، پزشک ممکن است سن را در نظر بگیرد و آن را از نظر بالینی مرتبط کند.
علاوه بر این، علائم ویروس اپشتین بار مشابه بسیاری از بیماری های دیگر است. به دلیل شباهت و ابهام علائم، پزشکان آزمایش EBV را پیشنهاد می کنند تا وجود عفونت قبلی یا فعلی ویروس EBV در افراد مشخص شود.
آزمایش EBV برای چه استفاده می شود؟
ویروس اپشتین بار بسیار مسری است و از طریق بزاق و مایعات بدن پخش می شود. اگر فردی یک بار به ویروس مبتلا شود، این ویروس برای همیشه در بدن باقی می ماند و هر زمان که ایمنی فرد به خطر بیفتد، می تواند دوباره فعال شود.
برای بررسی ویروس اپشتین بار در بدن، به طور کلی تست آنتی بادی EBV-IgM-IgG ویروس Epstein Bar انجام می شود. بسته به نوع آزمایش های موجود، مشخص می شود که عفونت ویروسی حاد یا مزمن است
چه نوع نمونه ای برای آزمایش EBV مورد نیاز است؟
EBV یک آزمایش خون است. خون از یکی از وریدهای بازو یا پشت دست افراد گرفته می شود.
در مراحل اولیه، آنتی بادی های بسیار کمی در خون یافت می شود. بنابراین، پس از ۱۰ تا ۱۴ روز آزمایش خون باید تکرار شود.
برای این آزمایش نیاز به ناشتا بودن یا ترک داروهای خاص نمی باشد. نتایج آزمایش EBV با هیچ دارو یا ماده غذایی تغییر نمی کند.
نتایج آزمایش EBV به چه معناست؟
نتیجه آزمایش طبیعی نشان می دهد که هیچ آنتی بادی EBV در نمونه خون وجود ندارد. این بدان معنا است که بدن هرگز در معرض EBV قرار نگرفته و فرد مبتلا به مونونوکلئوز نمی باشد. اگر علائم مشابهی دیده شود، ممکن است به علت بیماری دیگری باشد. یک نتیجه آزمایش نرمال به این معنی نیست که افراد نمی توانند در آینده به عفونت EBV مبتلا شوند.
نتایج آزمایش غیر طبیعی، آنتی بادی های EBV شناسایی شده را نشان می دهد، یعنی فرد در گذشته به ویروس EBV آلوده شده است. پزشک می تواند بسته به وجود یا عدم وجود آنتی بادی هایی که با آنتی ژن های خاص مبارزه می کنند، تفاوت بین عفونت گذشته و فعلی را مشخص کند.
۳ آنتی بادی برای آنتی ژن کپسید ویروسی (VCA) عبارتند از: (VCA) IgG، (VCA) IgM و آنتی ژن هسته ای اپشتین بار (EBNA). وجود این آنتی بادی ها در خون، نشان دهنده سابقه عفونت است.
- وجود آنتی بادی های IgG (VCA) نشان می دهد که عفونت اخیراً در گذشته رخ داده است.
- وجود آنتی بادی های IgM (VCA) و عدم وجود آنتی بادی های EBNA به این معنی است که عفونت اخیرا رخ داده و حاد است.
- وجود آنتی بادی های EBNA به این معنی است که عفونت در گذشته رخ داده است زیرا ۶ تا ۸ هفته ظهور این آنتی بادی در بدن زمان می برد. این آنتی بادی ها مادام العمر در خون باقی می مانند.
- در صورت وجود علائم مونونوکلئوز و مثبت بودن نتایج آزمایش، بهتر است با پزشک مشورت شود. پزشکان می توانند به وضوح بیماری را تشخیص دهند و بر اساس آن درمان را آغاز کنند.