چکاپ یا غربالگری سرطان چیست؟
غربالگری سرطان به آزمایش هایی اطلاق می شود که قبل از بروز هر گونه علائم و یا قبل از گسترش آن در بدن می توانند در یافتن سلولهای سرطانی کمک کنند و نیز می توانند تغییراتی را در بدن پیدا کنند که ممکن است در آینده به سرطان تبدیل شود. بخصوص در افرادی که علائم ظاهری از بیماری را ندارند و یا سابقۀ ابتلا به نوع خاصی از سرطان در یکی از اعضای خانواده وجود داشته باشد تا درصورت نیاز مراحل درمان آسان‌تر و موثرتری را فراهم نماید.
تومورمارکرها یا نشانگر های سرطانی چیست؟
یکی از متداول ترین و موثر ترین روش غربالگری سرطان انجام تستهای آزمایشگاهی برای جستجوی تومورمارکرها است.
که می تواند بوسیله یک پیش آگهی نسبت به تشخیص زودهنگام سرطان در مراحل اولیه کمک نمایند. همچنین برای کنترل دقیق پاسخ فرد مبتلا نسبت به درمان نیز کاربرد دارد.
تومور مارکرها اغلب موادی پروتئینی هستند که توسط سلول های سرطانی و یا توسط سلول های طبیعی در پاسخ به رشد سلولهای سرطانی ساخته می شوند که آنها را می توان در نمونه هایی مانند خون، ادرار و بافت ها تشخیص داد.
برخی از نشانگرهای تومور تنها با یک نوع سرطان مرتبط هستند اما برخی نیز می توانند با انواع مختلفی از سرطان ها مرتبط باشند.
گرچه این نشانگرها می توانند اطلاعات بیشتری را ارائه دهند اما توجه داشته باشید که به تنهایی برای تشخیص قطعی انواع سرطان کافی نیست. نتایج مثبت در تست های غربالگری سرطان همیشه دقیق نیستند و ممکن است یک نتیجه مثبت کاذب باشد.
لذا تشخیص قطعی باید از طریق معاینات و تستهای تکمیلی همچون بررسی سابقه پزشکی و معاینه فیزیکی، تصویربرداری، بیوپسی بافتی و همچنین سایر تستهای تکمیلی آزمایشگاهی آنهم زیر نظر یک پزشک متخصص صورت پذیرد.
آزمایش خون رایج ترین نوع آزمایش نشانگر تومور است و برای آزمایش خون یا ادرار معمولاً نیازی به آمادگی خاصی نیست.
چه کسانی باید از نظر سرطان غربالگری شوند؟
دستورالعمل های غربالگری سرطان بر اساس سن، جنس، سابقۀ فرد و نوع سرطان تحت جستجو متفاوت است.
معمولا اکثر افراد تا سن 40 سالگی نیازی به آزمایشات غربالگری سرطان ندارند اما افرادی که بنا بر شرایطی در معرض خطر ابتلا قرار گرفته باشند بهتر است غربالگری سرطان را زودتر شروع کنند. درمواردی همچون :
- وجود یک سابقه خانوادگی سرطان ، به ویژه سرطانی که در اعضای جوانتر خانواده تشخیص داده شده است.
- فرد تحت شرایط خاصی قرار گرفته که می تواند زمینه ساز ابتلا به نوع خاصی از سرطان باشد.
- یک بیماری زمینه ای پیش سرطانی در فرد تشخیص داده شده است.