آزمایش کورتیزل
نام اختصاریCortisol :
سایر نام ها : هیدروکورتیزون ، کورتیزول سرم
نوع نمونه قابل اندازه گیری: سرم یا پلاسمای هپارینه
شرایط نمونه گیری:نیاز به ناشتایی نمی باشد.
کورتیزول چیست؟
- کورتیزول یک هورمون گلوکوکورتیکوئیدی است که غدد فوق کلیوی شما تولید و آزاد می کنند.گلوکوکورتیکوئیدها نوعی هورمون استروئیدی هستند. آنها التهاب را در تمام بافت های بدن شما سرکوب می کنند و متابولیسم را در عضلات، چربی، کبد و استخوان ها کنترل می کنند. گلوکوکورتیکوئیدها همچنین بر چرخه خواب و بیداری تأثیر می گذارند.غدد فوق کلیوی شما که به عنوان غدد فوق کلیوی نیز شناخته می شوند
- کورتیزول یک هورمون ضروری است که تقریباً بر هر اندام و بافت بدن شما تأثیر می گذارد. نقش های مهم زیادی ایفا می کند، از جمله:
- تنظیم پاسخ استرس بدن شما
- کمک به کنترل استفاده بدن از چربی ها، پروتئین ها و کربوهیدرات ها یا متابولیسم.
- سرکوب التهاب.
- تنظیم فشار خون.
- تنظیم قند خون.
- کمک به کنترل چرخه خواب و بیداری
- بهترین روش ارزیابی فعالیت غده فوق کلیوی، سنجش مستقیم سطح کورتیزول پلاسمایی است. سطح کورتیزول به طور طبیعی در طی روز دچار نوسان می شود. بیشترین مقدار کورتیزول در حدود 8 – 6 صبح است که به تدریج در طی روز سقوط می نماید و در حدود نیمه شب به حداقل خود می رسد. گاهی اوقات اولین نشانه افزایش فعالیت غده فوق کلیوی تنها از میان رفتن این تغییرات روزانه می باشد، در حالی که سطح کورتیزول هنوز افزایش نیافته است. مقدار سطح کورتیزول 4 بعد از ظهر باید در حدود یک سوم تا دو سوم مقدار 8 صبح باشد. مقادیر طبیعی در افرادی که برای مدت طولانی شب کار بوده اند و روزها می خوابند جابجا می شود.
مقادیر طبیعی:
بزرگسالان:
صبح 138 – 635 nmol/L یا 5 – 23 µg/dl
بعد از ظهر 83 – 359 nmol/L یا 3 – 13 µg/dl
16 – 1سالگی:
صبح3 – 21 µg/dl
بعد از ظهر3 – 10 µg/dl
نوزادان1 – 24 µg/dl
افزایش سطح کورتیزل نشاندهنده چیست؟
بیماری کوشینک، تومور های الکتوپیک مولد ACTH ، استرس، سندرم کوشینک، آدنوم یا کارسینوم فوق کلیه، هیپرتیروئیدی ( پر کاری تیروئید)، چاقی.
کاهش سطح کورتیزل نشاندهنده چیست؟
هیپرپلازی آدرنال، بیماری آدیسون، کاهش فعالیت هیپوفیز ، هیپوتیروئیدی (کم کاری تیروئید)، هپاتیت، سیروز.
چه مواردی باعث افزایش کورتیزل میشود ؟
بارداری، تنش روحی و جسمی، استرس و داروهایی از قبیل استروژن ها، ضد بارداری های خوراکی، آمفتامین ها، کورتیزون، اسپیرونولاکتون ، متوکوپرامید، نیکوتین، اینترفرون، متوکسامید و اتانول.
چه مواردی باعث کاهش کورتیزل میشود ؟
داروهای کاهنده کورتیزول عبارتند از آندروژن ها، آمینوگلوته تیمید، بتامتازون، داروهای استروییدی اگزوژن، دانازول، لیتیم، لوودوپا، متی راپون، فنی توئین و مرفین
توضیحات :
- سطح کورتیزول دارای تغییرات روزانه است. حداکثر 6 تا 8 صبح و حداقل حدود نیمه شب می باشد.
- سطح خونی معمولاً 8 صبح و 4 بعد از ظهر اندازه گیری می شود.
- استرس های روحی و جسمی میکانیسم هیپوفیزی- کورتیکال را تحریک و موجب افزایش کاذب کوتیزول می شود.
- در سندرم کوشینک (آدنوم یا کارسینوم فوق کلیه) سلول های نئوپلاستیک علارقم میکانیسم های مهاری طبیعی، کورتیزول می سازند.
- در پرکاری تیروئید سرعت سوخت و ساز افزایش یافته و سطح کورتیزول نیز در جهت تأمین نیاز بدن به افزایش گلوکز، بالا می رود. در کم کاری عکس آن در بدن رخ می دهد.
- در بیماری آدیسون در اثر کاهش عملکرد غدد فوق کلیوی، سطح کورتیزول نیز کاهش می یابد.
- آزمایش سرکوب دگزامتازون آزمایش مهمی برای تشخیص سندرم کوشینگ و علت آن می باشد.