آزمایش آلفا 1- فتوپروتئین
نام اختصاریAFP:
سایر نام ها: آلفا 1- فتوپروتئین (تومورمارکر)
α-Feto Protein/ AFP Tumor Marker/Alpha- Fetoprotein
نوع نمونه قابل اندازه گیری : سرم، مایع مغزی نخاعی (CSF)
آزمایش AFP چه چیزی را بررسی میکند؟
- آلفا فتوپروتئین (AFP) پروتئین اصلی سرم جنین در طی سه ماه اول حیات می باشدکه تا یک سالگی در سطح بسیار پایینی کاهش می یابد. به طور طبیعی سطح ان در بزرگسالان بسیار پایین است. سطح آلفا فتوپروتئین (AFP) ممکن است در ارتباط با انواع بیماری های بدخیم و خوش خیم افزایش یابد.
- سطح سرمی AFP در 90% بیماران مبتلا به کارسینوم هپاتوسلولار افزایش می یابد، افزایش AFP با اندازه تومور نسبت مستقیم دارد. از سایر تومورهای تولید کننده AFP می توان به تومورهای با منشاء تخمدان، رحم، جنین و بیضه اشاره کرد. همچنین اندازه گیری AFP در تومورهای ریه، پستان، کولون و معده نیز مفید می باشد. عوامل غیر سرطانی افزاینده سطح AFP شامل سیروز یا هپاتیت فعال مزمن می باشد. همچنین افزایش سطح AFP سرمی در بارداری می تواند نشانگر حاملگی چندگانه، دیسترس جنین، اختلالات مادرزادی جنین یا مرگ داخل رحمی باشد. سطح پایین AFP، پس از تصحیح از نظر سن بارداری فرد، نژاد
- در صورتی که مقادیر AFP طی یک ماه پس از جراحی به سطوح طبیعی بازنگشت، نشاندهنده وجود تومور باقیمانده می باشد. افزایش یافتن مقادیر AFP، پس از بهبودی نشاندهنده عود تومور می باشد. با این حال، تومور هایی تولید کننده AFP ممکن است، با تولید AFP همراه نباشند.
- AFP برای تشخیص نقایص دیواره ی بدن جنین نیز سودمند است. برجسته ترین این نقایص، نقص لوله عصبی (NTD) است. بنابراین اندازه گیری آن در غربالگری NTD کاربرد دارد.
کاربردهای بالینی:
- به عنوان تومور مارکر کارسینوم هپاتوسلولار (سرطان کبد)، و سایر کارسینوم ها مانند تخمدان، رحم، بیضه، ریه، پستان، معده و کولون.
- به عنوان یکی از تستهای غربالگری پره نتال ( پایش سلامت جنین) از نظر سندرم داون، تریزومی 18 ، نقص لوله عصبی (NTD)، نقص دیواره شکمی (AWD) و فشار خون بالای مادران باردار (پره اکلامپسی).
مقادیر طبیعی:
بزرگسالان:
مردان IU/ml 0.85 –10: زنان غیر باردارIU/ml 0.82 –10 :
زنان باردار:
|
سن بارداری به هفته
|
مقادیر (IU/ml)
|
|
15
|
27.11-31.19
|
|
16
|
31.92-36.73
|
|
17
|
37.59-43.25
|
|
18
|
44.27-50.93
|
|
19
|
52.13-59.98
|
|
20
|
61.39-70.63
|
افزایش سطح در مادران باردار میتواند نشاندهنده ی چه چیزی باشد؟
- نقایص لوله عصبی (مانند آنانسفالی، آنسفالوسل، اسپینا بیفیدا، میلومننگوسل)
- نقایص دیواره شکمی ( مانند گاستروشیز یا اومفالوسل)
- بارداری های چندقلو
- تهدید به سقط
- دیسترس جنینی یا ناهنجاریهای مادرزادی
- مرگ جنین
افزایش سطح در مردان و مادران غیر باردار میتواند نشاندهنده ی چه چیزی باشد؟
- سرطان هپاتوسلولار اولیه (هپاتوما)
- سرطان سلول زایا یا کیسه زرده تخمدان
- تومور سلول های جنینی یا سلول زایای بیضه ها
- نکروز سلول کبدی( سیروز و هپاتیت)
- سرطان های معده، کولون، ریه ، پستان و لنفوم.
کاهش سطح در مادران باردارمیتواند نشاندهنده ی چه چیزی باشد؟
- تریزومی 21 ( سندرم داون)
- تریزومی 18
- تحلیل رفتن جنین
- حاملگی خارج رحمی
عوامل مداخله گر:
- در سنجش های رادیوایمنو اسی مصرف اخیر رادیوایزوتوپها بر نتایج اثر می گذارد.
- حاملگی چند گانه (چند قلو) موجب افزایش سطح می شود.
- همولیز می تواند موجب افزایش سطح AFP گردد.
توضیحات:
- این سنجش تنها به عنوان کمکی در تشخیص و نظارت بر تومور های تولیدکننده آلفا فتوپروتئین (AFP) در نظر گرفته شده است.
- تشخیص باید توسط آزمون یا روش های دیگر تایید گردد.
- AFP به عنوان یک روش غربالگری برای تشخیص سرطان در کل جمعیت توصیه نمی شود.
- مقادیر افزایش یافته در نوزادان و زنان باردار یافت می شود.
- این تست در بیماران مبتلا به سمینوما و یا دیس ژرمینوما مفید نیست.
- مقادیر AFP در مادران باردار بسته به هفته بارداری متفاوت است.
- در نقایص دیواره شکمی (AWD) اگر جنین دچار نقص باز دیواره ی بدن باشد، AFP سرم جنین به درون مایع آمنیوتیک تراوش کرده و توسط سرم مادر برداشت می شود.