هرچه یک بیماری سریع تر شناسایی شود درمان آن نیز راحت تر انجام می شود و هزینه ی درمان نیز به مراتب کم تر خواهد بود. هدف از انجام آزمایش چکاپ نیز تشخیص به موقع است.

در علم پزشکی بیماری های مهمی وجود دارند که علائم خود را بسیار دیر و در مراحل انتهایی بیماری بروز می دهند به گونه ای که فرد زمانی متوجه بیماری خود می شود که فرصت زیاد و مغتنمی را برای درمان از دست داده است. این در حالی است که در این بیماری ها تشخیص زودرس و درمان سریع، رمز موفقیت در بهبود بیمار است به گونه ای که هر چه این تشخیص و درمان به تأخیر بیافتد، احتمال بهبود بیمار حتی با وجود درمان، کمتر خواهد شد (مانند بسیاری از سرطان ها).     

 بنابراین یکی از فواید چکاپ، تشخیص زودرس و درمان هر چه بهتر و سریع تر بیماری است. از طرف دیگر در بسیاری از بیماری ها تشخیص زودرس بیماری و شروع اقدامات درمانی مانع پیشرفت بیماری به مراحل انتهایی خواهد شد به گونه ای که تاثیر این پیشگیری بسیار بیشتر و کم هزینه تر از درمان در مراحل انتهایی می باشد؛ به عنوان مثال تشخیص کم کاری غده تیروئید در نوزادان و درمان به موقع آن از عقب ماندگی ذهنی کودک جلوگیری می کند. هم چنین تشخیص زود هنگام افزایش چربی های خون باعث کنترل آن و عدم بروز گرفتگی عروق و سکته های قلبی و مغزی می شود.

آزمایش چکاپ برای مردان و زنان با توجه به شرایط فیزیولوژیک بدن و هورمون های جنسی و تاثیراتی که این هورمون ها در بدن انسان دارند، ممکن است در برخی موارد کمی متفاوت باشد. برای مثال سیستم ایمنی در مردان نسبت به زنان ضعیف تر می باشد بنابراین آزمایش های عفونی در چکاپ مردان بیشتر از زنان دارای اهمیت می باشد ولی در زنان کمبود ویتامین ها و مواد معدنی مانند کلسیم، آهن، ویتامین B12 و غیره شایع تر است بنابراین درخواست این آزمایشات در چکاپ زنان بسیار حایز اهمیت می باشد.